Periyodik tablonun sağ tarafında, metallerin aksine daha az parlak, elektriği ve ısıyı pek sevmeyen, doğanın adeta "yaramaz çocukları" gibi davranan bir grup element bulunur: Ametaller! İlk bakışta metallerin tam zıttı gibi görünseler de, ametallerin kendi içlerinde barındırdığı çeşitlilik ve oluşturdukları bileşiklerle hayatımızın her alanında sandığımızdan çok daha önemli bir role sahiptirler.
Ametaller, oda sıcaklığında katı, sıvı veya gaz halinde bulunabilirler. Katı halde olanlar genellikle mat bir görünüme sahiptir ve metaller gibi dövülüp tel haline getirilemezler. Elektriği ve ısıyı iyi iletmemeleri, onların karakteristik özelliklerindendir. Ancak bu "eksiklikler", aslında onların kimyasal reaksiyonlara girme şekillerini ve oluşturdukları bileşikleri büyük ölçüde etkiler.
Ametallerin en bilinenlerinden biri, yaşamın temel taşı olan karbondur. Elmasın ışıltısından grafitin yumuşaklığına kadar farklı allotropları (aynı elementin farklı atom dizilimlerine sahip formları) ile karbon, organik kimyanın ve dolayısıyla canlılığın vazgeçilmez bir parçasıdır. Soluduğumuz havanın önemli bir bileşeni olan oksijen ve yine atmosferin büyük bir kısmını oluşturan azot da gaz halindeki temel ametallerdir. Su molekülünün yapısında yer alan hidrojen ise periyodik tablonun sol üst köşesinde tek başına dursa da, ametal özellikler gösterir.
Halojenler olarak bilinen flor, klor, brom, iyot gibi elementler de tipik ametallerdir. Reaktif yapıları sayesinde dezenfektanlardan aydınlatma sistemlerine kadar pek çok alanda kullanılırlar. Soygazlar (helyum, neon, argon vb.) ise adlarından da anlaşılacağı gibi oldukça kararlı ve reaksiyona girmeye isteksiz ametallerdir ve genellikle inert (tepkisiz) atmosferler oluşturmak veya özel ışıklandırma sistemlerinde kullanılırlar.
Ametaller, metallerle iyonik bağlar oluşturarak tuzları meydana getirirken, kendi aralarında kovalent bağlar kurarak su, karbondioksit, metan gibi sayısız molekülü oluştururlar. Bu bağ kurma yetenekleri, ametallerin doğadaki ve endüstrideki rollerini çok çeşitli hale getirir. Plastikler, ilaçlar, yakıtlar, tekstil ürünleri ve daha pek çok alanda ametallerin oluşturduğu bileşikler hayati öneme sahiptir.
Özetle, ametaller periyodik tablonun "sessiz ama etkili" üyeleridir. Metallerin parlaklığına ve iletkenliğine sahip olmasalar da, kendi benzersiz özellikleri ve oluşturdukları çeşitli bileşiklerle dünyamızı şekillendirirler. Karbonun yaşam için vazgeçilmezliğinden, oksijenin solunumumuzdaki rolüne, halojenlerin dezenfektan özelliğinden soygazların inert atmosferlerine kadar her bir ametal, doğanın bu renkli ve çeşitli yapbozunun önemli bir parçasıdır. Bir dahaki sefere nefes alırken veya bir plastik eşya kullanırken, bu "yaramaz" ama bir o kadar da önemli ametallerin dünyasına bir göz atmayı unutmayın!
Etiketler: ametal, element, kimya, periyodik tablo, karbon, oksijen, azot, hidrojen, halojenler, soygazlar, kimyasal bağ, molekül, organik kimya, inorganik kimya, madde
Yorumlar
Yorum Gönder
Yorum yapmak ve siteye üye olmak isteyenler, Gmail hesabı ile siteye üye olabilir, Sitede yorum bölümünde, “yorumlama biçimi” yazan butondan “Google hesabı” yazanı seçerek yorumunuzu yazabilirsiniz.